Residuen van gewasbeschermingsmiddelen in cannabis: extra risico voor de gebruiker?

Bij de illegale teelt van cannabis worden gewasbeschermingsmiddelen gebruikt. Dit zijn bestrijdingsmiddelen die in de landbouw worden gebruikt, bijvoorbeeld bij het bestrijden van schimmels, insecten en onkruiden. Op consumptiegewassen kunnen resten van gewasbeschermingsmiddelen achterblijven die bij consumptie terecht komen in het menselijk lichaam. Ook op cannabis zijn resten van gewasbeschermingsmiddelen aangetroffen.

In een informatiebrochure uit juni 2018 van de hand van vier auteurs beschrijven ze namens het RIVM de resultaten van een risicobeoordeling op de gehaltes van resten van gewasbeschermingsmiddelen op 79 marktmonsters van cannabis die in drie verschillende studies gepubliceerd zijn. Vier monsters uit Uruguay bevatten residuen van gewasbeschermingsmiddelen. In 19 van de 50 monsters van het Amerikaanse onderzoek werden residuen van gewasbeschermingsmiddelen aangetroffen. De concentraties in die 19 monsters varieerden van net detecteerbaar tot in een enkel geval 800 mg/kg. In het Nederlandse onderzoek werden in 23 van de 25 monsters residuen van gewasbeschermingsmiddelen aangetroffen. De concentraties varieerden van niet detecteerbaar tot maximaal 10 mg/kg. In een aantal monsters uit de verschillende studies werden residuen van twee of meer gewasbeschermingsmiddelen aangetroffen.

Hierbij is uitgegaan van het meest kritische scenario, waarbij 100% van de gemeten resten van gewasbeschermingsmiddelen op cannabis wordt opgenomen in het lichaam van een frequent cannabisgebruiker via roken, dampen of via toevoeging aan voedsel. Doordat cannabis op verschillende manieren wordt gebruikt kan de blootstelling aan resten van gewasbeschermingsmiddelen verschillen; er is uitgegaan van ‘inhalatoire blootstelling’ via roken en verdampen en orale blootstelling via toevoeging aan voedsel. Verreweg de meeste cannabisgebruikers roken cannabis in joints met tabak. Bij consumptie via roken verbranden de cannabis en de resten van gewasbeschermingsmiddelen en komen via de rook in aanraking met het luchtwegstelsel. Cannabis kan ook worden gedampt via vaporizers en e-sigaretten. Hierbij komen resten van gewasbeschermingsmiddelen in de damp terecht en worden geïnhaleerd. Daarnaast wordt cannabis gegeten en gedronken. Hierbij komen de resten van gewasbeschermingsmiddelen in het maag-darmkanaal terecht.

Bij de blootstelling daaraan is uitgegaan van de hoeveelheid cannabis (in grammen (g) of milligrammen (mg)) vermenigvuldigd met de hoogste concentratie residu van het gewasbeschermingsmiddel (in mg/kg plant) dat is aangetroffen in verschillende monsters volgens de literatuur. De aanname daarbij was dat 100% van de residuen van gewasbeschermingsmiddelen die aanwezig zijn op de cannabis ook daadwerkelijk worden geconsumeerd via inhalatie of met voedsel. Bij deze benadering wordt geen rekening gehouden met het verlies van residuen door verhitting van cannabis. Deze residuen ontleden vaak al bij temperaturen variërend van ca. 150 tot 300 °C. In de praktijk zal een frequent gebruiker niet dagelijks de hoeveelheid spacecake of joints in de door ons vastgestelde maximale scenario’s gebruiken.

Conclusie RIVM: Blootstelling aan resten (residuen) van 14 aangetroffen gewasbeschermingsmiddelen die zijn aangetroffen in cannabismonsters leveren geen extra gezondheidsrisico op voor de gebruiker naast de bestaande risico’s van gebruik van cannabis. De nadruk in deze informatiebrochure ligt op het extra risico, omdat het gebruik van cannabis niet zonder risico’s is. Vooral het roken van cannabis is onveilig omdat er, net als bij roken van tabaksproducten, giftige en kankerverwekkende verbrandingsproducten worden gevormd en ingeademd die vooral in combinatie met tabak een verhoogd risico op longkanker geeft. Roken van cannabis, in pure vorm en in combinatie met tabak, is in verband gebracht met verschillende acute en chronische longaandoeningen, zoals hoesten en bronchitis.

Kienhuis, Mahieu, te Biesbeek en Venhuis - RIVM-informatiebrochure, juni 2018 https://www.rivm.nl/Documenten_en_publicaties/Algemeen_Actueel/Nieuwsberichten/2018/Geen_extra_gezondheidsrisico_door_resten_gewasbeschermingsmiddelen_op_cannabis