PODR 2 juli 2024

Elke dinsdagavond tussen 19:00 en 21:00 is dit unieke programma - live en lineair - te beluisteren via internet.

MP3-speler        Mac-speler

Toelichting bij bronnen: Hieronder vind je een aantal bronnen die de basis vormen voor de onderwerpen die in de uitzending van vanavond (eventueel) aan bod zullen komen. Een wezenlijk deel van de teksten is hier te lezen, de complete tekst vind je in de orginele bron. Via de groengekleurde linkjes kom je bij de orginele bron. Zie je (...) dan gaat de tekst daar verder of er gaat tekst aan vooraf.    

Amsterdamsestraatweg 

Utrecht blokkeert komst coffeeshops op 2 'kwetsbare' plekken - RTV Utrecht (1 juli 2024)

Op bedrijventerrein Nieuw Overvecht en de Amsterdamsestraatweg in Utrecht mogen de komende drie jaar geen coffeeshops komen.

Burgemeester Sharon Dijksma staat het niet toe omdat de gebieden "kwetsbaar" zijn en "zwaar onder druk staan" door ondermijning, drugsgerelateerde criminaliteit en overlast. Ze wijst er daarnaast op dat vastgoedeigenaren liever investeren in een gebied zonder coffeeshop.

"We zien nog steeds dat de Amsterdamsestraatweg vanwege het huidige veiligheidsbeeld, maar ook het kwetsbare economische functioneren, extra bescherming nodig blijft houden", stelt Dijksma.

Voor bedrijventerrein Nieuw Overvecht lopen momenteel twee aanvragen voor nieuwe coffeeshops. De betreffende ondernemers kunnen nu kiezen om te wachten tot hun aanvraag weer in behandeling kan worden genomen, maar kunnen ook elders een locatie zoeken voor een coffeeshop.

Dit besluit verandert niets aan het beleid om ruimte te bieden aan maximaal 17 kleinschalige coffeeshops, benadrukt Dijksma. (...)

Drie jaar lang verbod op nieuwe coffeeshops Amsterdamsestraatweg en Nieuw Overvecht | Utrecht | AD.nl (1 juli 2024)

Het openen van een nieuwe coffeeshop is de komende drie jaar niet toegestaan op zowel de Amsterdamsestraatweg als op bedrijventerrein Nieuw Overvecht. Dat heeft burgemeester Sharon Dijksma besloten. Het gaat hier volgens haar om gebieden die kwetsbaar zijn voor ondermijning.

Volgens Dijksma staan beide gebieden ‘zwaar onder druk’ vanwege zaken als overlast op straat en drugsgerelateerde criminaliteit. Volgens de burgemeester blijkt keer op keer dat beide locaties kwetsbaar zijn, en komen er geregeld berichten naar buiten over criminaliteit of verstoringen van de openbare orde.

Om die reden heeft de burgemeester besloten om het openen van coffeeshops op deze locaties de komende drie jaar niet toe te staan. Voor de Amsterdamsestraatweg is al eens eerder zo’n regel van kracht geweest, namelijk tussen 2014 en 2019. Toch blijft het gebied ook nu nog ‘extra bescherming’ nodig houden, aldus de burgemeester.

Verlengd worden

Voor het andere gebied, bedrijventerrein Nieuw Overvecht, staan momenteel twee aanvragen voor het openen van coffeeshops op de wachtlijst. Deze aanvragen worden gepauzeerd, ondernemers kunnen kijken of zij elders een locatie willen zoeken voor hun coffeeshop. Het nieuwe beleid gaat maandag 1 juli in en duurt drie jaar. Na de zomer van het derde jaar wordt gekeken of de maatregel verlengd moet worden.

Om te voorkomen dat coffeeshophouders zich een stukje verderop alsnog vestigen is gekozen voor een vrij groot gebied. Op die manier wil de gemeente voorkomen dat de problemen van de Amsterdamsestraatweg zich verplaatsen naar het aangrenzende gebied, en daar alsnog negatieve gevolgen hebben.

In de gemeente Utrecht zijn maximaal 17 kleinschalige coffeeshops toegestaan. Dat blijft de afspraak, benadrukt de burgemeester.

Randweg

Roermond geeft exploitatievergunning nieuwe coffeeshop uit | Gemeente Roermond (28 juni 2024)

Gisteren is door burgemeester Yolanda Hoogtanders de nieuwe exploitatievergunning voor Randweg 3 in Roermond verleend. De vergunningen voor de huidige coffeeshops op de Venloseweg 22 en Zwartbroekstraat 29 vervallen van rechtswege begin oktober.

De overlast op de huidige coffeeshop locaties in het centrum van Roermond zijn al jaren onderwerp van gesprek in college en raad. In juli 2020 werd de ‘beleidsregel houdende bepalingen inzake de verdeling van exploitatievergunningen coffeeshops gemeente Roermond 2020’ vastgesteld. De uitvoering van de daarin beschreven procedure heeft, onder andere door gevoerde rechtszaken, bijna vier jaar gekost.

De beleidsregel bevat vestigingscriteria voor nieuwe coffeeshoplocaties waaronder de situering, verkeer en woon- werk en leefklimaat. Er zijn zeven aanvragen in behandeling genomen, waarvan er vijf niet binnen de geldende bestemmingsplannen bleken te vallen, waar na bestudering niet vanaf geweken werd. De twee aanvragen die overbleven zijn getoetst aan de voorwaarden in beleidsregel, waarna er één locatie en aanvrager aan alle eisen bleek te voldoen. Aan deze aanvrager is de exploitatievergunning voor de Randweg 3 verleend. De gemeente stelt vandaag de omwonenden van de huidige locaties en de omwonenden van de nieuwe locatie op de hoogte. 

Zorgvuldig doorlopen proces

Burgemeester Yolanda Hoogtanders: “Het is goed dat de door mijn voorganger opgestelde, verdeelprocedure succesvol is voltooid. Het was een proces dat wij zorgvuldig moesten doorlopen en dat is gelukt. Alle stappen zijn gezet, alle kaders zijn gehanteerd en de uitkomst is dat er één nieuwe exploitatievergunning is verleend. Met het verlenen van deze vergunning wordt de verdeelprocedure weliswaar afgesloten, maar gebruik van en handel in (soft)drugs blijven ook de komende jaren aandacht vragen. De problematiek rondom het gedogen, de grensligging van Roermond, de wens om onze jongeren te beschermen; het  zijn zaken die coffeeshopbeleid complex beleid maken, waarbij we de vinger goed aan de pols moeten houden. Daarom zal ik hierover dit jaar in overleg gaan met de gemeenteraad en anderen binnen Roermond. Voor de korte termijn ligt de focus eerst op een soepele overgang naar de nieuwe situatie.” (...)

Nieuwe exploitatievergunning voor coffeeshop in Roermond verleend (cannabisindustrie.nl) (1 juli 2024)

Afgelopen zaterdag heeft burgemeester Yolanda Hoogtanders de nieuwe exploitatievergunning voor de locatie Randweg 3 in Roermond verleend. Deze vergunning is toegekend aan handelsonderneming Skybox, die in een bestaand pand zal gaan opereren. Skybox is dezelfde eigenaar als de huidige coffeeshops Sky op de Venloseweg en Skunk op de Zwartbroekstraat, waarvan de vergunningen begin oktober zullen vervallen. (…)

De gemeente heeft inmiddels zowel de omwonenden van de huidige coffeeshoplocaties als die van de nieuwe locatie geïnformeerd over de veranderingen. Deze communicatie is een essentieel onderdeel van de overgangsperiode, waarbij de focus ligt op het minimaliseren van mogelijke overlast en het waarborgen van een soepele transitie naar de nieuwe situatie aan de Randweg 3.

Inmiddels is er ook al een petitie tegen de komst van de coffeeshop gestart, met op 1 juli 291 ondertekeningen. (...) 

Laan van de Mensenrechten

Bekende coffeeshop in Apeldoorn moet deuren definitief sluiten | Apeldoorn | destentor.nl (25 juni 2024)

Het doek valt voor coffeeshop ’t Bunkertje in Apeldoorn. Burgemeester Ton Heerts heeft per direct de gedoogverklaring ingetrokken waarmee de zaak softdrugs mocht verkopen. Volgens de gemeente zijn er ‘diverse overtredingen’ aan voorafgegaan.

Omdat ook de vergunning voor het schenken van alcoholvrije drank vervalt, blijft er geen reden over om de deuren open te houden. Heerts greep de afgelopen jaren al herhaaldelijk in bij de shop aan de Laan van de Mensenrechten.

‘Vanaf 2021 overtreedt de ondernemer verschillende voorwaarden van de gedoogverklaring waaronder softdrugs verkocht mogen worden’, stelt Heerts in een schriftelijke toelichting. ‘Zo hanteert de coffeeshop onder andere een hogere handelsvoorraad dan wettelijk is toegestaan, staan werkzame leidinggevenden regelmatig niet vermeld op de gedoogverklaring en wordt het kasboek niet correct bijgehouden.’

Negatief advies

Vorig jaar trok de burgemeester om dezelfde redenen al tweemaal kort de gedoogverklaring in. De ondernemer stapte daarop naar de rechter, waarna de gemeente onder aangescherpte voorwaarden toestond dat de verkoop weer hervat werd.

‘Desondanks blijft de ondernemer voorwaarden uit de gedoogverklaring overtreden’, aldus de gemeente. ‘Daarnaast zijn het afgelopen jaar verschillende locaties aangetroffen, waar drugs en aan drugshandel gerelateerde goederen werden aangetroffen. Uit onderzoek van politie blijkt dat er een relatie is tussen de locaties en de coffeeshop.’

Hypocrisie

Eigenaar Ricardo de Kom reageert met een kort krachtterm op het besluit van Heerts. Hij spreekt de constateringen van de gemeente niet tegen. ,,Ze kloppen in zoverre dat het allemaal met de achterdeur-gerelateerde hypocrisie te maken heeft.’’

Daarmee doelt De Kom op het feit dat je in Nederland wel (onder strikte voorwaarden) softdrugs mag verkopen, maar dat een shop die illegaal moet aanvoeren. Bovendien zijn er beperkingen aan de voorraad drugs die in de shop aanwezig mag zijn: maximaal 500 gram.

De Kom weet nog niet of hij opnieuw naar de rechter stapt. ,,Dat ga ik bespreken met mijn advocaat.’’

Heerts geeft aan zijn besluit mede te baseren op een negatief Bibob-advies. Met een Bibob-onderzoek wordt bekeken of er sprake is van (mogelijke) malafide activiteiten in een onderneming.

Coffeeshop moet dicht om 'criminele activiteiten' - Omroep Gelderland (gld.nl) (25 juni 2024)

Coffeeshop ’t Bunkertje in Apeldoorn mag geen drugs meer verkopen. De gemeente trok dinsdag de gedoogverklaring in die nodig is om dat te mogen doen. De eigenaar zou meermaals de voorwaarden hebben overtreden. Ook zou er een verband zijn met criminele activiteiten, zo blijkt uit onderzoek.

De bekende coffeeshop aan de Laan van de Mensenrechten heeft meer voorraad dan wettelijk is toegestaan. Ook is de administratie niet op orde: Het kasboek klopt niet, en leidinggevenden staan niet vernoemd op de gedoogverklaring. Dit is te lezen in een brief waarin burgemeester Ton Heerts de gemeenteraad dinsdag informeert.

Om dezelfde redenen mocht ‘t Bunkertje vorig jaar al twee keer tijdelijk geen softdrugs meer verkopen. Desondanks zou de ondernemer de bijbehorende voorwaarden blijven overtreden.

Drugshandel

Uit onderzoek van de politie blijkt dat de Apeldoornse coffeeshop een relatie heeft met criminele activiteiten. Het afgelopen jaar zijn op verschillende locaties drugs aangetroffen, en spullen die met drugshandel te maken hebben. Eén van die locaties wordt door de eigenaar van ’t Bunkertje gehuurd.

De coffeeshop mag ook geen alcoholvrije drank meer verkopen. Over de vergunning die hiervoor vorig jaar werd aangevraagd, kreeg de gemeente een negatief advies van het Landelijk Bureau Bibob (LBB). Via de Wet Bibob kunnen gemeenten ondernemers toetsen op een crimineel verleden of criminele banden.

De eigenaar van ’t Bunkertje is dinsdagmiddag op de hoogte gebracht door de gemeente.

Sigaretten-dealer in een BMW

De illegale handel in tabak neemt toe: ‘De distributie is ook zo makkelijk’ - NRC (30 juni 2024)

Vanaf deze maandag mag tabak op minder plaatsen worden verkocht. Sigaretten en shag worden steeds duurder. Criminelen halen de sloffen uit het buitenland en verdienen er flink aan.

Sigaretten en shag tegen bodemprijzen: tien pakjes zware Van Nelle, 140 euro – normaal kost één pakje 27 euro. Of een emmer Marlboro, 90 euro. Zomaar een greep uit aanbiedingen op berichtendienst Telegram. Van een anonieme verkoper, in groepen als PeukenHandelNL of Sigaretten-Sloffen. Handel die eerder deze maand werd doorgegeven aan het Meldpunt Accijnsfraude van de Nederlandse Douane.

Achter de anonieme aanbieders gaan twee studenten schuil, weet de onderzoeker van het recherchebureau dat in opdracht van brancheorganisatie Vereniging Nederlandse Sigaretten & Kerftabakfabrikanten (VSK) het internet afstruint op zoek naar verdachte partijen tabak. Cor (achternaam bekend bij de redactie) mag bij dergelijke aanbieders ook testaankopen doen. Zo ontdekte hij dat die aanbieders een handeltje zijn van twee jonge studenten waarmee ze hun studiebeurs aanvullen. Ze wonen in één studentenhuis en pendelen wekelijks heen en weer naar Luxemburg. Met twee bestelbusjes. Op de terugweg rijdt een busje voorop met het andere er achteraan, afgeladen met sigaretten. Wordt het eerste busje aangehouden of gecontroleerd, dan rijdt het tweede busje om tot de kust veilig is.

Terug in Nederland gaan de sigaretten via Telegram, Snapchat of Instagram van de hand. Telegram voor de eerste klantenbinding, om kopers geïnteresseerd te maken. Snapchat of Instagram voor de serieuze transacties en de afspraken over aflevering, thuis of op een veiliger ontmoetingsplek.

Cor, die de handel van die twee studenten blootlegde, weet dat er veel meer illegale handel is. De handel in sigaretten zonder belastingzegel (waar dus geen belasting over is betaald) stijgt al jaren en neemt vooral explosief toe na iedere prijsstijging op de Nederlandse markt, zeker als omringende landen als Duitsland of Luxemburg dat niet doen.

Vuilnisbakken

Over een kwart (25,0 procent) van de gerookte sigaretten in Nederland wordt geen belasting betaald, blijkt uit onderzoek van de douane. Afgelopen najaar werden in opdracht van de douane een kleine vijfduizend lege sigarettenpakjes verzameld, overal in het land. Ze werden van straat geraapt of uit vuilnisbakken gevist en overgebracht naar het Douane Laboratorium in Amsterdam voor analyse. Het aandeel pakjes zonder belastingzegel vertoonde een opmerkelijke stijging vergeleken met de jaren ervoor, toen de douane ook lege sigarettenpakjes bij elkaar raapte. Vlak voor de corona-pandemie was dit aandeel 15,8 procent, in 2021 was het 15,3 procent.

De stijging loopt gelijk op met de accijnsverhoging op sigaretten, signaleerde ook demissionair staatssecretaris, Maarten van Ooijen (Volksgezondheid, ChristenUnie), eerder deze maand in een brief aan de Tweede kamer. „Het ligt voor de hand dat, naarmate de accijns op tabaksproducten hoger wordt, het voor criminele organisaties lucratiever wordt om illegaal te handelen in tabaksproducten”, voegde hij eraan toe.

Supermarkten, ook de kleintjes, moeten op 1 juli hun tabaksschappen hebben leeggemaakt. Eerder gebeurde dat al in cafés en sportkantines. Wie legaal sigaretten of shag wil kopen, is aangewezen op tankstations of tabaksspeciaalzaken. Voor de pandemie waren er in Nederland zo’n 15.600 plekken waar de roker terecht kon, bleek in 2021 uit een inventarisatie door SEO Economisch Onderzoek in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid. De totale omzet van al die verkooppunten was zo’n 4,4 miljard euro, supermarkten waren goed voor 55 procent daarvan. Nieuwe tabakspeciaalzaken schieten als paddestoelen uit de grond, maar die kunnen het verdwenen aantal van twaalfduizend verkooppunten in supermarkten, niet snel compenseren.

Het recherchebureau dat in opdracht van VSK illegale verkooppraktijken van sigaretten en tabak opspoort, merkt die toegenomen drukte op de zwarte markt, op straat en op internet. Cor kent die markt, als voormalig rechercheur bij de Douane en Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit. Die is voor hem best doorzichtig: een pseudo-aankoop bij de studenten was eenvoudig geregeld. „Ik kreeg een slof Camel, zij de afgesproken 95 euro. Voor die jongens was het makkelijk verdiend, op elke slof zo’n vijftien tot twintig euro netto, en ze hadden een vaste klantenkring.” Echte criminelen wil Cor die twee ook niet noemen. „Het is voor die twee een makkelijke manier om wat extra geld te fixen.” Hij ziet ze af en toe nog steeds op internet voorbijkomen. Want het recherchebureau levert die bevindingen wel aan bij VSK, de opdrachtgever, inclusief bewijsmateriaal, maar dat leidt niet altijd tot opsporing of vervolging.

Sigaretten-dealer in een BMW

Cor komt in de praktijk ook zwaardere gevallen tegen. Zoals de dealer uit een middelgrote gemeente die rondrijdt in een dure BMW. Eentje die, behalve illegale sigaretten, ook nep-merkkleding en parfum verkoopt. Met een eigen aanvoerlijn uit Polen en Turkije en eigen opslagboxen bij een industrieterrein. „Hij kon ook groot leveren, ‘mastercases’, dat zijn grote partijen sigaretten van vijftig sloffen. Dan zit je wel in het criminele segment, met dezelfde distributielijnen als bij de illegale handel in wapens of explosieven. De distributie is ook zo makkelijk. Je kunt ergens langs de snelweg of een industrieterrein afspreken, en de postbuslocaties, NS-kluisjes op de stations of de pakketbezorging van PostNL of DHL zijn ook gewild.”

Het is de vraag of de vermindering van het aanbod aan legale verkooppunten een boost geeft aan het illegale verkoopcircuit. Mogelijk dat die combinatie van duurder maken en verkooppunten sluiten het rookgedrag ontmoedigt. Cijfers daarover ontbreken. Toen tabak vorig jaar april een stuk duurder werd, en een pakje Marlboro uitkwam op gemiddeld 12 euro en shag op 24 euro, had iets minder dan één op de vijf rokers een stoppoging gedaan, bleek vorige maand uit onderzoek van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM), waar Van Ooijen in zijn brief aan de Tweede Kamer naar verwijst.

In Bulgarije kost een pakje Marlboro gemiddeld 3 euro, in Polen 4 euro. In Nederland inmiddels 12 euro

Het RIVM baseert zich bij dat onderzoek op een panel van 1.653 rokers die voor en na de accijnsverhoging van vorig jaar april zijn ondervraagd. Tien procent daarvan zou daadwerkelijk gestopt zijn, aldus Van Ooijen. Hoeveel daarvan inmiddels weer roken, is onbekend. Volgens het CBS noemde 13,5 procent van de Nederlanders zich vorig jaar een dagelijkse roker. Dat percentage is volgens een woordvoerder nagenoeg gelijk aan dat van 2022: 13,1 procent. Ook het RIVM bevestigt desgevraagd dat het aantal rokers in 2023 niet is gedaald.

Vorig jaar namen Douane en FIOD samen zo’n 120,6 miljoen illegale sigaretten in beslag. Bulgarije en Polen hebben buurlanden Duitsland en België inmiddels verdrongen uit de Nederlandse top-5 van landen waar die illegale sigaretten vandaan komen, blijkt uit dat straat-raap-onderzoek van de Douane van eind vorig jaar. Een kwestie van marktwerking, die ook voor dat illegale tabakcircuit geldt: in Bulgarije kost een pakje Marlboro gemiddeld 3 euro. In Polen 4 euro. In Nederland moet daar inmiddels 12 euro voor worden neergeteld. (…)

Vapen en gokken

Opvallend veel scholieren vapen en gokken online voor geld - Trimbos-instituut (1 juli 2024)

Online gokken is verboden voor minderjarigen. Toch gokt 1 op de 15 middelbare scholieren online voor geld. Dit blijkt uit de ScholierenMonitor 2023 van het Trimbos-instituut: een terugkerend onderzoek naar middelengebruik, digitaal gedrag en mentale gezondheid in het basis- en voortgezet onderwijs (10-16 jaar). De monitor laat verder zien dat het gebruik van vapes onder scholieren hoog ligt, het gebruik van lachgas gedaald is en het gebruik van andere drugs onveranderd is vergeleken met eerdere jaren.

Vooral jongens gokken online voor geld  

Terwijl online gokken verboden is voor minderjarigen, heeft 1 op de 15 middelbare scholieren dit het laatste jaar gedaan. Vooral jongens gokken online voor geld (ruim 1 op de 10). Meisjes doen dit minder (1 op de 50). Scholieren zetten voornamelijk geld in op sportweddenschappen.

Gokbedrijven zijn verplicht om de leeftijd van een speler te controleren. De leeftijdscontroles door gokbedrijven zijn aangescherpt en niet meer eenvoudig te omzeilen. Maar uit de ScholierenMonitor blijkt dat jongeren tóch online kunnen gokken. Minderjarigen gebruiken dus (ook) andere wegen, bijvoorbeeld door accounts van anderen te gebruiken of te gokken op illegale, buitenlandse websites.

“Gokken is verboden onder de 18 jaar en zelfs jongvolwassenen van 18 tot en met 23 jaar worden wettelijk gezien als kwetsbare groep. Elke online gokker onder de 18 die gokt voor geld is er één te veel en deze cijfers zijn verontrustend.” – Tony van Rooij, onderzoeker gokken, Trimbos-instituut 

Er wordt nog net zoveel gerookt en méér gevapet  

Ondanks alle maatregelen om roken terug te dringen, daalt het aantal scholieren dat rookt sinds 2017 niet meer. Nog altijd heeft 8,5% van de 12- t/m 16-jarigen in de laatste maand gerookt en rookt 2,2% dagelijks. Tegelijkertijd zijn veel scholieren gaan vapen. In 2023 had 14,3% in de laatste maand een vape gebruikt en 4,0% deed dat dagelijks. Er wordt dus inmiddels meer gevapet dan gerookt door scholieren.

Als we roken en vapen samennemen, dan heeft bijna 1 op de 6 (15,7%) leerlingen in de laatste maand gerookt en/of gevapet en doet 5,0% dat dagelijks. Ook op jonge leeftijd wordt al gevapet. In groep 7 en 8 van de basisschool heeft 8,2% ooit een vape gebruikt. Dit is een duidelijke toename vergeleken met 2019, toen 3,2% ooit had gevapet. Roken is in deze groep wel beperkt (1,4% van groep 7 en 8 had in 2023 ooit gerookt).

Zowel roken van tabak als vapen brengen ernstige gezondheidsrisico’s met zich mee, zeker voor jongeren. Het is dus belangrijk om in te blijven zetten op het ontmoedigen van roken en vapen. Dit kan bijvoorbeeld met de wetenschappelijk onderbouwde interventie Smokefree Challenge, een niet roken en niet vapen wedstrijd voor klas 1 en 2 van het voortgezet onderwijs.

Scholieren dié alcohol drinken, drinken veel 

Tussen 2003 en 2015 halveerde het aantal scholieren dat alcohol drinkt. Na die tijd bleef dit aantal gelijk. In 2021 nam het aantal jongeren dat drinkt toe, maar deze stijging heeft niet doorgezet. In 2023 is het alcoholgebruik namelijk weer gedaald.

In 2023 heeft 39,6% van de leerlingen ooit in het leven gedronken, 34,5% in het laatste jaar en 22,0% in de laatste maand. Als scholieren drinken, dan drinken ze nog altijd veel: twee derde van hen heeft de afgelopen maand gebinged. Binge drinken is het drinken van 5 of meer glazen tijdens één gelegenheid. Dus hoewel de daling in een aantal alcoholgebruikers een gunstige ontwikkeling lijkt, moeten we voorzichtig zijn in het trekken van conclusies. Daarnaast zijn in 2023 de onderzoeksmethoden deels veranderd. Dit kan de cijfers hebben beïnvloed. Het volgende scholierenonderzoek, het HBSC-onderzoek in 2025, zal laten zien of de daling daadwerkelijk doorzet.  

Steeds minder scholieren gebruiken lachgas  

Na een piek in 2019 is het aantal scholieren dat lachgas gebruikt gedaald. In 2023 heeft 2,0% van de scholieren in het laatste jaar lachgas gebruikt, in 2019 was dit nog 6,7%. Ook in andere groepen, zoals studenten, uitgaanders en volwassenen is het lachgasgebruik de laatste jaren gedaald. Mogelijk heeft de daling te maken met het verbod op de verkoop en het bezit van lachgas als drug. Daarnaast heeft de toegenomen kennis over de gezondheidsrisico’s, zoals verlammingsverschijnselen, lachgas mogelijk minder aantrekkelijk gemaakt. 

Gebruik 3-MMC monitoren vanwege grote kans op verslaving  

De drug 3-MMC wordt veel gebruikt in het uitgaansleven. De ScholierenMonitor laat zien dat het gebruik van 3-MMC onder de 12-16-jarige scholieren beperkt is: 1,0% heeft het middel ooit gebruikt en 0,6% in het laatste jaar. Maar het gaat hierbij wel om een jonge en daarmee kwetsbare groep. Aan het gebruik zijn gezondheidsrisico’s verbonden, zoals hartkloppingen, angstklachten en slapeloosheid. Ook is er een grote kans op verslaving. Het is dus belangrijk om de ontwikkelingen in het gebruik te blijven volgen.  

Mentale gezondheid: niet verder verslechterd  

Uit het HBSC-onderzoek uit 2021, dat tijdens de coronapandemie werd uitgevoerd, bleek dat de mentale gezondheid van de jeugd onder druk staat. De ScholierenMonitor laat zien dat de mentale gezondheid over het algemeen niet verder verslechterd is en op sommige punten iets is verbeterd. Zo zien we dat leerlingen in 2023 gemiddeld een hoger cijfer geven aan hun leven dan in 2021 (7,4 vs. 7,1). Ook zijn de emotionele problemen onder meisjes afgenomen. Andere mentale problemen, eenzaamheid en druk door schoolwerk zijn ongeveer gelijk gebleven en daarmee nog steeds hoog. 

Momenteel zijn er veel initiatieven om de mentale gezondheid van de jeugd te versterken en te verbeteren. Waaronder de kabinetsaanpak ‘Mentale gezondheid: van ons allemaal’ met specifieke aandacht voor jongeren, het studentenwelzijn programma Stijn en Welbevinden op School. Het heeft tijd nodig voordat deze aanpakken hun vruchten kunnen afwerpen. Uit volgende onderzoeken moet blijken of er een verbetering zichtbaar is.  

Integraal versterken van de positieve ontwikkeling van scholieren 

De monitor laat zien dat scholieren voor grote uitdagingen staan op het gebied van middelengebruik, digitalisering en welzijn. Hoewel er ook enkele positievere ontwikkelingen zichtbaar zijn, blijven er zorgen om de jeugd bestaan. Scholieren hebben de laatste jaren te maken gehad met ingrijpende maatschappelijke ontwikkelingen zoals de coronapandemie, internationale conflicten, snelle digitalisering, toenemende (prestatie)druk en de snelle opkomst van nieuwe drugs en andere genotmiddelen.  

 “Omdat er zoveel verschillende factoren een rol spelen bij het welzijn van jongeren, moet de ondersteuning van jongeren gebeuren vanuit een integrale benadering. Hierbij worden alle relevante partijen betrokken, zoals opvoeders, onderwijs, lokaal-, regionaal-, en landelijk beleidsmakers.” – Marloes Kleinjan, programmahoofd Jeugd, Trimbos-instituut

Hierbij is het belangrijk dat er gebruik gemaakt wordt van wetenschappelijk onderbouwde maatregelen, kennis- en ondersteuningsprogramma’s en interventies gericht op promotie, preventie en toegankelijke hulp. (…)